Son zamanlarda ardı ardına gelen zamlar ve zorlaşan hayat şartları ülke gündeminde yerini korurken, hemen her kesimden insanı etkileyen bu zamlar çok konuşulup tartışılmaya devam ediyor. NG Araştırma, yaptığı kamuoyu araştırmasında 15 yaş üzeri 1855 katılımcıya "Yapılan zamlar hayatımızı nasıl etkiledi? İnsanların alım gücü ne durumda? Ekonomik durumumuzdan ne kadar memnunuz?" gibi sorular yöneltti.
Sorular ve sonuçlar ise şöyle:
Emekliler geçinebiliyor mu?
2022 yılında emekli maaşlarına yapılan %23,56 oranındaki zam emeklilerin beklentisini karşılayabildi mi?
Her 2 emekliden 1’inin emekli maaşı dışında başka bir geliri bulunuyor. Ek gelire de gerçekten ihtiyaçları olduğunu belirttiler. Çünkü ek geliri olan her 10 emekliden 9’u sadece emekli maaşıyla geçinemeyeceğini söylüyor.
Emekli maaşı dışında ek geliri olmayanların ise %85’i geçinemediğini belirtti.
Asgari ücrete gelen zam yeterli mi?
Asgari ücrete yapılan %50,54 oranındaki zam çok konuşuldu. Peki, bu zam asgari ücretlinin rahat bir nefes almasını sağlayabildi mi?
Katılımcıların %45’i yapılan zammın beklediğinden az olduğunu belirtirken, beklediğim orandaydı diyenlerin oranı ise %33.
Asgari ücretle kaç kişi geçinebilir?
Geçim şartlarının zorlaştığı, hepimizin hissettiği bir gerçek. Bu durumu göz önünde bulundurarak katılımcılara kirada yaşayan bir ailenin asgari ücretle kaç kişinin borçlanmadan temel ihtiyaçlarını karşılayabileceğini sorduk.
Katılımcıların %23’ü asgari ücretle bir kişinin dahi temel ihtiyaçlarını karşılayamayacağını düşünüyor. %27’si 1 kişi derken, 2 kişi diyenlerin oranı %23. 4 kişilik bir ailenin geçinebileceğini belirtenlerin oranı ise %5. Ayrıca 5 veya daha fazla kişinin geçinebileceğini belirtenlerin toplam oranı ise %9. Bir diğer deyişle, her 2 kişiden 1’ine göre asgari maaşla 2 kişi temel ihtiyaçlarını karşılayamaz.
Zamlar yaşamı nasıl etkiledi?
Son zamanlarda gelen zamların geçim şartları üzerindeki etkilerini sorduğumuzda gelen yanıtlar oldukça dikkat çekiciydi.
Ev kiralarındaki artış katılımcıların %93’ünü olumsuz etkilerken, elektrik, doğalgaz, su faturalarındaki artış ise katılımcıların %95’ini olumsuz etkiliyor. Fiyat artışlarından olumsuz etkilenmeyen oldukça azınlık bir kesim var.
Benzin fiyatlarındaki artıştan olumsuz etkilenenlerin oranı ise %95. Ayrıca, katılımcıların %95’i gıda ürünlerindeki artıştan olumsuz etkilendiklerini belirtti.
Ev kiralarındaki artışın etkileri neler?
Katılımcılara, oturdukları evi düşündüklerinde ödedikleri kira ile ilgili görüşlerini sorduk.
Kiracıların %65’i ev kirasının beklediğinden çok fazla olduğunu belirtirken, beklediğim gibi diyenlerin oranı ise %29.
Kirada oturuyorum diyenlerin ödediği aylık kira tutarının ortalaması 1503 TL. Bu tutar ortalama aylık gelirin %23’üne denk geliyor.
Ev sahibi olanlara, ‘evini kiraya versen beklentin ne olurdu?’ diye sorduğumuzda ise gelen yanıtların ortalaması 1821 TL. Kiracıların ve ev sahiplerinin beklentilerinin birbirinden farklı olduğu görünüyor.
Ortalama aylık gelir ve gider dağılımına baktığımızda, temel ihtiyaçlarımızın bir kısmının toplam gideri, toplam gelirimizin %71’ine denk geliyor.
Akaryakıt zamları sürücüleri nasıl etkiliyor?
Yılbaşından beri gelen yüksek orandaki akaryakıt zamları araç kullanımını önemli bir gider haline getirdi. Peki, bu durum araba kullanma alışkanlığımızı değiştirdi mi?
Arabası olan her 10 kişiden 8’i son zamlardan sonra araç kullanım sıklığını azalttığını belirtti.
Arabası olmayan kişilere ise araba almama sebebini sorduğumuzda gelen yanıtlar yine ekonomik sorunları işaret ediyor. Katılımcıların %42’si ekonomik durumunun kötü olmasını sebep olarak gösterirken, %40’ı ise araba fiyatlarının çok yüksek olmasından kaynaklandığını belirtti.
Birikim yapabiliyor muyuz?
Bir çoğumuz geleceğimiz için birikim yapmanın önemli olduğunu düşünür ve bunun için çaba gösteririz. Peki, gerçekten birikim yapabiliyor muyuz?
Katılımcıların %72’si birikim yapamadığını söylerken, bazen birikim yapabildiğini söyleyenlerin oranı %24. Düzenli olarak birikim yapabilenlerin oranı ise yalnızca %4.
Aylık gelir, giderleri karşılıyor mu?
Artan hayat pahalılığı ile gelir gider dengesizliğine sebep oldu. Peki, insanların aylık geliri temel ihtiyaçlarını karşılamaya yetiyor mu?
Aylık gelirinin, temel ihtiyaçlarını karşılayamadığını söyleyenlerin oranı %73.
Bu soruya gelen yanıtları bölge bazlı incelediğimizde Doğu, Güneydoğu ve Akdeniz bölgelerinde aylık geliri temel ihtiyaçlarını karşılayamayanların oranı %80’i aşıyor.
