Yeni ülkeler bulamayacaksın,
Başka denizler bulamayacaksın,
Bu kent peşini bırakmayacak,
Bir başkasını umma.
Dizelerinin sahibi Kavafis. Konstantin Kavafis, 1863 İskenderiye doğumlu şair, ailesi Fener Rumu, İstanbul kökenli.
Bütün ömrünü İskenderiye de geçirmiş, burada noktalamış. Bunun pişmanlığını yaşamış ve kurtulamamanın verdiği hüzünle yazmış şiirlerini. Şiirleri hayatının adeta bir röntgeni.
Falih Rıfkı Atay, 1894 İstanbul doğumlu yazar, edebiyatçı. Osmanlının yıkılışına tanıklık etmiş; Suriye Kudüs, Şam, Hicaz da askeri görevlerde bulunmuş. Osmanlı ve daha sonra tam bir Atatürkçü yazarımız.
Zeytin Dağı adlı kitabında Kudüs’te, Hicaz’da, Şam’da Osmanlı’nın askeriyken yaşadığı anılarını anlatıyor.
Mısır’da, kanalda çarpışan Osmanlı askerlerinin kahramanlıkları, Şamdan geri çekilirken bırakılan vagonlar dolusu altınları, Kudüs’ün teslim edilip, terk edilmesini anlatmakta.
Kudüs’ü, Mısır’ı teslim etmenin, bırakıp gelmenin HÜZNÜ çok ağır kitaplarında.
Gelelim, bu bağıntıyı nasıl kuruyorum? Ve bu, neyin bağıntısı?
Birisi Mısır’da İskenderiye’de yaşayan ve bu şansına kahreden, devamlı burayı terk etmek isteyen ve istedikçe buraya saplanan ve kurtulamayan bir adam.
Ömrünü nasıl tükettiysen burada, bu köşecikte,
Öyle tükettin demektir bütün yeryüzünü de.
diyen şair.
Diğeri,
Kudüs’ü ve Mısır’ı terk eden buralara ulaşmış ama terk etmek zorunda kalan bir yazar, asker, devlet adamı. Buralara ulaşamamış bir insanın hüznü.
Hayat, ulaşamayanın pişmanlığı ile ulaşmış olanın yılgınlığı arasında bir yerde, galiba?
Bu şairle Osmanlı ve Cumhuriyetin sanki mistik bir bağıntısı var.
Zarar vermek isteyecekler bana,
Bilemeyecekler ama saldıranların hiç biri, nerededir yaralarım.
Nerededir incinebilir yerlerim,
Göremeyecekler beni örten yalanların altını.
diyen Kavafis, belki bize bir şeyler anlatmaya çalışmış, bilerek veya bilmeyerek.
Yüzyıllardır öyle bağırıyoruz ki, öyle bir gösteriyoruz ki yaralarımızın yerlerini ve devamlı incinmekte ve devamlı hırpalanmaktayız gibime geliyor.
Bir zırha ihtiyacımız var gibime geliyor.
Yaralarımızı kapatan, incinecek yerlerimizi gizleyen.
Kavafis’e ve Atay’a saygılarımla
Sağlıcakla kalın
Oktay Kartal
