Arkadaş bağları, sosyal sistemimizin önemli bir parçası. Dostluklar, duygusal destek, güven ve aidiyet hissi sağlar. Bu bağlar, sosyal becerilerimizi arttırır, stresle başa çıkmamızı kolaylaştırır, özdeğere katkıda bulunur ve zorluklar karşısında daha dirençli olmamızı sağlar. Araştırmalar, sağlam sosyal bağlantılara sahip bireylerin daha az depresyon ve anksiyete yaşadığını gösteriyor. Arkadaşlarımız aracılığıyla farklı bakış açıları kazanıyor ve kendi kimliğimizi daha iyi tanımlıyoruz. Bu nedenle, sağlıklı ve sürdürülebilir arkadaşlık ilişkileri, psikolojik iyilik için vazgeçilmez.
Dunbar Sayısı ise insan beyninin sosyal kapasitelerini anlamamıza yardımcı olan büyüleyici bir kavram. İngiliz antropolog Robin Dunbar tarafından önerildi ve bir kişinin sürdürülebilir sosyal ilişkiler kurabileceği maksimum sayı olarak kabul edildi. Dunbar'ın çalışmaları, beynimizin gerçek anlamda sadece 150 kişiyle güçlü ve anlamlı sosyal bağlar kurabileceğini savunuyor. Dunbar Sayısı'nın kökeni, erken insan topluluklarının sosyal yapısına dayanır. Avcı-toplayıcı gruplar genellikle 150 kişiden oluşur, bu sayı herkesin birbirini tanıyabildiği ve karmaşık sosyal ağları idare edebildiği bir sınır olarak görülürmüş. Daha büyük gruplarınsa sosyal bağlarının zayıfladığı ve grupların parçalandığı gözlemlenirmiş. Kısacası bu sayı, tarih öncesi topluluklardan modern işyerlerine kadar pek çok sosyal yapının sınırlarını belirlemekte kullanılıyor.
Robin Dunbar bu prensibi gayri resmi olarak "Bir barda karşılaşırsanız davetsiz olarak içkiye katılmaktan utanmayacağınız insan sayısı" şeklinde açıklayarak "Bu sınır, göreceli neokorteks boyutunun bir fonksiyonudur ve bu da grup boyutunu sınırlar [...] neokortikal işleme kapasitesinin dayattığı sınır, sadece istikrarlı bir kişilerarası ilişkinin sürdürülebileceği bireylerin sayısı üzerindedir" teorisini öne sürmüştür.
Modern Dünyada Dunbar
Bugün, sosyal medya sayesinde binlerce "arkadaş" edinmek mümkün. Ancak, Dunbar Sayısı geçerliliğini sürdürüyor. Kaç takipçiniz olursa olsun, gerçek anlamda sıkı ilişkiler sürdürebileceğiniz kişi sayısı hala sınırlı. Büyük bir arkadaş listesine sahip olmak bu listedeki herkesle derinlemesine bir ilişki kurmak anlamına gelmiyor.
Bir düşünün, doğum günü için kaç kişiyi ararsınız? Ya da bir problemle karşılaştığınızda kaç kişiye danışırsınız? Dunbar Sayısı burada devreye girer. Muhtemelen en yakın arkadaşlarınızı, ailenizi ve belki birkaç iş arkadaşınızı arayacaksınız. Gerisi sosyal medya etkileşimleri ve yüzeysel tanıdıklıklar olarak kalacak.
Peki, bu durumun avantajı ne? Dunbar Sayısı, sosyal ilişkilerimizi yönetmede bize bir rehber olabilir. Kaliteli ve anlamlı ilişkiler kurmak, sayısız yüzeysel ilişkiden daha değerlidir. Tabii ki bu bizim için yeni bir bilgi değil fakat bazen yakın ilişki ile anlamlı(sağlıklı) ilişkiyi karıştırabiliyoruz.
Sağlıklı bir ilişkide misin?
Sağlıklı ilişkiler kurmak ve sürdürmek için Dunbar’ın altına inmek, belki 5-15 kişilik bir "çekirdek ekip" oluşturmak daha faydalı olabilir. Anlamlı ilişkiler zaman, enerji ve bir miktar duygusal dayanıklılık ister.
Açık ve dürüst iletişim kurabiliyor musunuz? Güven, saygı, empati, destek ve teşvik bu ilişkinin bir parçası mı? Bireyselliğinize sahip misiniz? İlgi alanlarınıza, arkadaşlarınıza hobilerinize zaman ayırabiliyor musunuz? Tartışmalarınız çözümcül mü, siz uzlaşmacı mısınız? Bu sorular bizi cevaba götürebilir. Tüm ilişkiler değişime açıktır ve tabii ki esneklik göstermek önemlidir. Partnerler, değişen koşullara ve ihtiyaçlara uyum sağlamalıdır. Fakat gidilen yön bize zarar vermeye başladıysa ilişkilerimizi tekrar gözden geçirmek ve hayatımıza anlam katacak yeni eylemlere, belki farklı insanlar ve dinamiklere yönelmek oldukça doğal bir ihtiyaç.
Dunbar sayısını bir kural gibi düşünmek yerine, bir tür "sosyal kapasite tavsiyesi" olarak görmek en iyisi. Araştırmalar, güçlü sosyal destek sistemlerine sahip bireylerin daha sağlıklı bir psikolojiye ve daha uzun bir yaşam ömrüne sahip olduğunu gösteriyor. Yani, sağlıklı bir ruh ve uzun bir ömür için sağlam dostluklar kurmak önemli bir yatırım!
