Akbelen'de yerel halk sağlığını tehdit eden bu işletmenin durdurulması ve maden alanlarının en kısa sürede rehabilite edilmesi gerektiği bildirilen açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Akbelen Ormanında linyit kömürü çıkarılması için yerleşim alanlarına 100 metre mesafede dinamit patlatmaları gerçekleştirildiği, çalışmalar sonucu çok fazla miktarda tozuma olduğu belirtilerek; İkizköy’de hava kalitesinin tespiti amacıyla 30 gün süre ile PM10 ölçümleri gerçekleştirilmesi için Muğla Büyükşehir Belediye Başkanlığı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Avrupa Yakası Çevre Laboratuvarı ile 09/05/2024 tarihinde sözleşme imzalamıştır.
Ölçüm süreci tamamlandıktan sonra, ilgili ölçümler 23/07/2024 tarihinde TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi ve TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Muğla İl Temsilciliği’ne iletilmiş ve teknik değerlendirme talep edilmiştir. Bu talebe istinaden, Oda birimlerimizce ekte sunduğumuz teknik görüş raporu hazırlanmıştır.
Kısaca özetlersek;
16/05/2024 ile 14/06/2024 tarihi aralığında yapılan 30 günlük ölçümlerde tesbit edilen PM10 değeri AB ve Türkiye Cumhuriyeti Mevzuatı yıllık PM10 ortalaması sınır değerlerinin oldukça üzerindedir. Günlük PM10 ortalamaları incelendiğinde, yapılan tüm ölçümler WHO’nun 45 μg/m3 olan kılavuz değerinin üzerinde çıkmış ve 30 günlük ölçüm periyodu içinde AB ve Türkiye Cumhuriyeti mevzuatı için 50 μg/m3 olan sınır değeri 27 kere aşmıştır. AB ve Türkiye Cumhuriyeti mevzuatı için günlük PM10 değeri yıl içinde en fazla 35 kere aşılabilirken, ölçüm noktasında ölçüm periyodunun %90’ında aşılmıştır.
Hâkim rüzgâr yönü, ölçüm periyodu boyunca, ağırlıklı olarak madene doğru olduğu tespit edilmiştir. Rüzgârın mevsimsel değişkenliği göz önünde bulunduğunda, yılın geri kalanında hâkim rüzgâr yönünün değişeceği periyotların olması olasıdır. Bu dönemlerde, madenin benzer kapasitelerde çalışması halinde PM10 konsantrasyonlarının daha da yüksek çıkması ihtimali bulunmaktadır.
Madenin, benzer kapasiteyle çalışmaya devam edeceği ön görüldüğünde, yıllık ortalama konsantrasyonların bu seviyelerde kalması; hatta hakim rüzgarların yerleşim yerine doğru esmesi durumunda yıllık PM10 ortalamasının daha da yükselmesi olasıdır.
PM10 sonuçlarının ölçüm periyodu boyunca çok yüksek çıkmış olması, bölgedeki halkın sağlığı için önemli bir risk oluşturduğundan bölgedeki hava kalitesinin sürekli olarak izlenmesi ve maden alanın büyüklüğü göz önüne alındığında benzer ölçümlerin maden çevresindeki diğer yerleşim yerlerinde de yapılması ve takip edilmesi büyük önem taşımaktadır. Benzer şekilde, sonuçların yüksek çıkması halinde, uzun süreli partikül kirleticilere maruz kalan bu bölgelerde düzenli sağlık taramalarının yapılması da zorunludur.
05/06/2024-06/06/2024 tarihlerinde ölçülen değerlerin 200 µg/m3 üzerinde tespit edilmesi hava kalitesi indeksi AQI açısından alarm işaretini göstermekte olup sağlıklı bireylerin dahi ciddi sağlık etkileri görülebileceğinden, insanlar açısından tedavisi zor olabilecek hastalıklara sebebiyet verebilecektir. Ölçüm sonuçlarından 30 günlük değerlerin ortalaması 110,8 μg/m3 olarak PM10 tespit edilmiş olması kırılgan gurupların (akciğer rahatsızlığı olan bireyler, çocuklar, yaşlılar, kronik rahatsızlıkları olan bireyler vb.) sağlıkları üzerinde olumsuz etkiler görüleceği açıktır.
Son olarak; küresel ısınma ve iklim değişikliği gerçeği de göz önüne alındığında, yerel halk sağlığını da tehdit eden bu işletmenin durdurulması ve maden alanların en kısa sürede rehabilite edilmesi gerekmektedir.”
